Selje eigedelane til bedrifta
Dersom du sel bedrifta sine driftsmiddel (eigedelar) med gevinst, er det skattepliktig inntekt for bedrifta. Dersom du tapar pengar på salet, kan du ha rett til frådrag.
Gjeld det meg?
Dette gjeld deg som er næringsdrivande og har driftsmiddel i bedrifta.
Med driftsmiddel meiner vi eigedelar som bedrifta eig og bruker i verksemda. Det kan vere fysiske eigedelar, som til dømes bilar, kopimaskiner eller bygningar. Driftsmiddel kan også vere lisensar, konsesjonar, patent eller liknande.
Sal med gevinst eller tap
Bedrifta kan velje å ta heile eller delar av salssummen til inntekt i salsåret. Den delen av salssummen som bedrifta ikkje inntektsfører i salsåret, skal du nedskrive på saldo eller overføre til gevinst- og tapskontoen.
Når bedrifta sel med tap, kan du få frådrag for dette, men du kan ikkje få heile frådraget i same år som eigedelen blir seld. Du fører tapet på gevinst- og tapskontoen.
Vi har ei beløpsgrense som seier når du kan frådragsføre med ein gong, når du kan avskrive, og når du skal føre inntekt frå gevinst- og tapskontoen.
Beløpsgrense
- til og med inntektsåret 2023: 15 000 kroner
- frå og med inntektsåret 2024: 30 000 kroner
Dersom du sel ein eigedel med gevinst, kan du fordele inntekta over fleire år. Dersom du sel eigedelar med tap, må du fordele frådraget over fleire år.
Dei ulike eigedelane er delte inn i grupper (saldogrupper) som viser kor mykje du kan avskrive eigedelane med.
Om saldogrupper og satsar for avskriving
Avskrive eigedelar i saldogruppene
Når du sel eller tar ut driftsmiddel som blir saldoavskrivne
på gruppe a, c, d eller j, kan bedrifta velje å inntektsføre salssummen
eller omsetningsverdien heilt eller delvis i salsåret. Avskrivingane på
saldo skal halde fram som før.
Den delen av salssummen eller omsetningsverdien som bedrifta ikkje
inntektsfører i salsåret, skal nedskrivast på saldoen for
driftsmiddelet.
Dersom saldoen er negativ ved utgangen av inntektsåret for saldogruppe
a, c, d og j, skal bedrifta inntektsføre minst ein like stor del som det
ho kunne ha avskrive driftsmiddelet med (tilsvarande avskrivingssatsen for gruppa).
Negativ saldo i gruppe b skal overførast til gevinst- og tapskonto.
Døme: Saldogruppe d - Personbilar - 20 % (samlesaldo)
Personbilar har ein inngåande saldo i år 1 250 000 Ein av personbilane blir selde i år 1 for 700 000 Negativ saldo i år 1 - 450 000 Sum som blir ført til inntekt i år 1
(20 % av kr 450 000)90 000 Negativ saldo per 31.12. -
blir overført til år 2- 360 000
Om den negative saldoen ved årsskiftet er under beløpsgrensa, skal heile beløpet førast som inntekt.
- til og med inntektsåret 2023: 15 000 kroner
- frå og med inntektsåret 2024: 30 000 kroner
Døme: Sal eller uttak med tap
Saldogruppe d - Personbilar - 20 % (samlesaldo)
Personbilar har ein inngåande saldo i år 1 250 000 Ein av personbilane blir selde i år 1 for 150 000 Grunnlag for avskriving år 1 100 000 Avskriving (20 % av kr 100 000) 20 000 Saldogrunnlag per 31.12.
blir overført til år 280 000
Bedrifta får frådrag for tapet ved sal av bilen, avgrensa til maksimalt 20 prosent.
Negativ saldo i saldogruppe b skal overførast til gevinst- og tapskontoen.
Dersom bedrifta gir bort eller tar ut eit driftsmiddel, får ho ikkje frådrag for eit tap som ikkje er reelt. Då må bedrifta fjerne den attståande inngangsverdien frå saldoen.
Når du sel eller tar ut driftsmiddel som blir saldoavskrivne på gruppe e til i, skal du berekne gevinst og tap av salet eller uttaket. Kvar saldo i desse gruppene inneheld berre eitt driftsmiddel og saldoen skal gjerast opp i salsåret.
Dersom bedrifta har gevinst frå sal eller uttak av større driftsmiddel i saldogruppe e til i, er det skattepliktig inntekt. Om bedrifta sel eller tek ut driftsmiddel med tap, kan ho få frådrag. Dersom bedrifta tapar pengar på eit uttak, får ho ikkje frådrag for tapet og kan ikkje overføre det til gevinst- og tapskontoen.
Du kan føre heile gevinsten som inntekt i salsåret, eller du kan velje å føre inntekta på gevinst- og tapskontoen til bedrifta slik at du fordeler inntekta frå salet over fleire år.
Du kan ikkje føre heile tapet til frådrag i salsåret. Tapet skal førast inn på gevinst- og tapskontoen og du får frådrag med maksimalt 20 prosent kvart år.
Eit tap vil seie at eigedelen blir seld til ein lågare sum enn den skattemessige nedskrivne verdien ved starten av året.
Bedrifta bruker ein gevinst- og tapskonto til å halde oversikt over fordelinga av inntekt og frådrag for åra framover.
Både gevinst og tap skal førast på gevinst- og tapskontoen. Kvart sal skal førast som eit positivt eller negativt beløp, og kontoen har ein saldo som er summen av alle beløpa.
Du kan berre ha éin gevinst- og tapskonto i bedrifta di, med mindre du driv fleire ulike typar næringsverksemd, til dømes at du er sjølvstendig konsulent og samtidig driv jordbruk.
Dersom saldoen på gevinst- og tapskontoen står i pluss (positiv saldo), skal bedrifta føre minst 20 prosent av beløpet som inntekt. Dersom saldoen på gevinst- og tapskontoen står i minus (negativ saldo), kan bedrifta føre frådrag for maksimalt 20 prosent av beløpet.
Ettersom beløpa blir berekna med prosent blir både inntekter og frådrag størst det første året, før dei gradvis blir reduserte i åra framover.
Viss gevinst- og tapskontoen har positiv saldo som er under beløpsgrensa ved slutten av året, skal bedrifta føre heile beløpet til inntekt dette året.
Dersom gevinst- og tapskontoen har negativ saldo som er under beløpsgrensa ved utgangen av året, kan bedrifta velje om ho vil føre heile beløpet til frådrag, eller om ho vil fordele frådraget over fleire år.
Viss saldoen er under beløpsgrensa, skal bedrifta føre heile beløpet som inntekt for det inntektsåret. Når det gjeld frådrag, kan bedrifta velje å føre heile beløpet for det aktuelle inntektsåret, eller å fordele frådraget over fleire år.
- til og med inntektsåret 2023: 15 000 kroner
- frå og med inntektsåret 2024: 30 000 kroner
Bedrifta kan kvart år velje å inntektsføre meir, eller frådragsføre mindre, enn den normale satsen på 20 prosent.
Døme på sal med gevinst:
Bedrifta sel ein bygning i saldogruppe h. Verdien
på bygningen var 700 000 kroner (nedskriven verdi) og
bygningen vart seld for 1 000 000 kroner. Bedrifta fører gevinsten på 300 000 kroner på gevinst- og tapskontoen.
Gevinsten som skal førast som inntekt i salsåret er 60 000 kroner (20 prosent av 300 000 kroner). For år 2 er det att 240 000 kroner på kontoen (300 000 – 60 000), og bedrifta fører 48 000 kroner som inntekt i år 2 (20 prosent av 240 000 kroner).
Når saldoen kjem under beløpsgrensa, må restbeløpet førast som inntekt.
Døme på sal med tap:
Bedrifta sel ein bygning i saldogruppe h. Verdien på bygningen var 1 000 000 kroner (nedskriven verdi) og bygningen vart seld for 700 000 kroner. Bedrifta fører tapet på 300 000 kroner på gevinst- og tapskontoen.Tapet som kan førast til frådrag i salsåret er maksimalt 60 000 kroner (20 prosent av 300 000 kroner). For år 2 er det att 240 000 kroner på kontoen (300 000 – 60 000), og bedrifta kan føre maksimalt 48 000 kroner til frådrag i år 2 (20 prosent av 240 000 kroner).
Når saldoen kjem under beløpsgrensa, kan restbeløpet førast til frådrag.
For eigedelar som ikkje kan saldoavskrivast, skal bedrifta berekne gevinst eller tap i salsåret. Døme:
- heile frådraget for ein eigedel vart ført same år som eigedelen vart kjøpt
- eigedelar som blir avskrivne etter andre reglar enn saldoreglane
- eigedelar som ikkje kan avskrivast
Dersom bedrifta har ført frådrag for heile kostnaden i året eigedelen vart kjøpt, er inngangsverdien null. Gevinsten blir lik salssummen, minus eventuelle kostnader ved salet.
Viss eigedelen ikkje er saldoavskriven, kan bedrifta velje å heilt eller delvis føre gevinsten i salsåret. Restgevinsten eller tapet skal overførast til gevinst- og tapskontoen i salsåret. Det gjeld desse eigedelane:
- eigedelar som blir avskrivne etter andre reglar enn saldoreglane
- eigedelar som ikkje kan avskrivast, utanom finansielle eigedelar, inkludert forretningsverdi som ikkje kan førast på saldogruppe b)
- fysiske eigedelar som hadde ei berekna levetid på under tre år då bedrifta kjøpte dei
- fysiske eigedelar som kosta mindre enn beløpsgrensa då bedrifta kjøpte dei
Bedrifta kan ikkje overføre gevinst eller tap på
- finansielle eigedelar, til dømes fordringar, aksjar og andre verdipapir
- andelar i selskap med deltakarfastsetjing
Dersom bedrifta har gevinst eller tap ved sal av finansielle eigedelar og andelar i selskap med deltakarfastsetjing, skal du føre beløpet i salsåret.
Viss du som eigar vil ta ut eit driftsmiddel som føretaket har avskrive eller frådragsført, skal du betale skatt av uttaket. Du som eigar skal skatte av fordelen som ein del av den inntekta som kjem frå føretaket. Du skal bruke den same verdien som du kunne ha selt eigedelen for på den opne marknaden.
Dersom du bruker ei teneste privat, som normalt blir brukt eller seld i føretaket, skal du betale skatt av uttaket. Dette kan til dømes vere tømrarteneste, tannlegeteneste eller vaskehjelp. Verdien av uttaket skal vere den same som du kunne ha selt tenesta for på den opne marknaden.
Selskapet må følgje dei vanlege reglane for føring av frådrag på saldo og berekning av gevinst og tap også ved sal og overføring av driftsmiddel til ein aksjonær eller nærståande.
Når selskapet sel eigedelar til ein aksjonær eller nokon i familien til aksjonæren (nærståande), skal dei i utgangspunktet selje til marknadspris. Marknadsprisen er det beløpet selskapet kan forvente å få på den opne marknaden. Salssummen skal førast som inntekt i rekneskapen.
Når det er avtalt ein lågare pris enn marknadsprisen, blir differansen eit skattepliktig uttak for selskapet. Differansen er marknadsprisen minus beløpet aksjonæren har betalt. Selskapet skal føre uttaket som inntekt i rekneskapen.
Dersom eit selskap kjøper ein eigedel for å stille denne til disposisjon for den private bruken til aksjonæren, blir det rekna som eit uttak som selskapet må betale skatt av.
Viss selskapet har brukt meir pengar på eigedelen enn det som er marknadsprisen, må selskapet skatte av dei totale kostnadene det har hatt.
Når det er avtalt ein lågare pris enn kostprisen, er differansen eit skattepliktig uttak for selskapet. Differansen er dei totale kostnadene minus beløpet aksjonæren har betalt. Selskapet skal føre beløpet som inntekt i rekneskapen.
Unntak: Dette gjeld ikkje påkostnader spesielt tilpassa aksjonæren, når dei er utan verdi for selskapet og tidlegare år er skattlagde som uttak.
Tap som kjem av marknadssvingingar, skal ikkje takast med i uttaksfordelen.
Unntak: Dersom meininga var å selje eigedelen vidare til ein aksjonær, skal tap som kjem av marknadssvingingar takast med i uttaksfordelen.